Ναι. Ψήφιζε κι ο Δραγούμης ...Βενιζέλο!

 

Σε μια ασυνήθιστη «σύμπτωση» τρέχουσας επικαιρότητας, δικού του δημόσιου λόγου και ημερολογιακών εγγραφών,  οκτώ μήνες πριν από το ξέσπασμα των Βαλκανικών Πολέμων, ο Ίων Δραγούμης δηλώνει υποστηρικτής και ψηφοφόρος του Βενιζέλου στις πρόσφατες εκλογές (12 Μαρτίου 1912). Το ἄν ὁ Βενιζέλος φανεῖ σάν τούς ἄλλους, ὅπως ἔχω κάτι σημάδια νά τό πιστεύω μάλλον αφορά τη στάση του Βενιζέλου ως προς το «γλωσσικό ζήτημα» στην αμέσως προηγούμενη θητεία του, κατά την αναθεωρητική Βουλή, καθώς αθέτησε ρητή υπόσχεση-δέσμευση προς τους δημοτικιστές.

Το Σύνταγμα της 1^ης Ιουνίου 1911 θέσπισε ως επίσημη γλώσσα του κράτους, εκείνη «εἰς τήν ὁποίαν συντάσσονται τό πολίτευμα καί τῆς ἑλληνικῆς νομοθεσίας τά κείμενα» ορίζοντας επίσης ότι: «Πᾶσα πρὸς παραφθορὰν αὐτῆς ἐπέμβασις ἀπαγορεύεται». 

 

Μόλις εννιά μήνες από την δημόσια αυτή υποστηρικτική τοποθέτηση, όλα, ανάμεσα στον Δραγούμη και τον Βενιζέλο, θα έχουν καταστεί αγεφύρωτα...  Τον Δεκέμβριο του 1912, θα δημοσιευτεί στον Νουμά το «Τιμή κι Ανάθεμα» με την υπογραφή «Βρούτος». Ο συγγραφέας του δεν είναι άλλος από τον Ίωνα Δραγούμη.

 

Ἐκλογικά. Αὐτές οἱ ἐκλογές εἶχαν κάποια σημασία, ὁ λαός ἔδειξε στούς γραμματισμένους (ἐφημεριδογράφους, καθηγητές, δασκάλους, δικηγόρους, αξιωματικούς) πώς δέν τούς ἀκούει, ὅσο καί νά ξελαρυγγίζονται.

[…] Μέ σκέψη και συγκράτηση τοῦ ἑαυτοῦ μου εἶπα νά ψηφιστεῖ ὁ Βενιζέλος γιατί ἀπέναντί του ἦταν οἱ Θεοτόκηδες, Μαυρομιχάληδες, Ζαΐμηδες κτλ. Μόλις ὅμως ψηφίστηκε καί νίκησε, μέ ἄχτι λέω πώς ἄν ὁ Βενιζέλος φανεῖ σάν τούς ἄλλους, ὅπως ἔχω κάτι σημάδια νά τό πιστεύω, τουλάχιστο γιά μερικά πράματα, τότε θά πρέπει κι αὐτός νά χτυπηθεῖ γιά νἄρθουν ἕνας ἤ πολλοί καλλίτεροί του.

Ίων Δραγούμης, Φύλλα ημερολογίου Δ΄ (1908-1912), Επιμέλεια: Θ. Βερέμης-Γ. Κολιόπουλος, Ερμής  1985, Εγγραφή: Μάρτης 1912, σελ. 220.   

 

[…] Οἱ ἐκλογές στήν Ἑλλάδα ἀπόδειξαν πώς ὁ λαός, ἀρχίζοντας νά νοιώθει βαρειά τήν τυραννία τῆς μορφωμένης τάξης πού ὡς τά τώρα τόν διαφέντευε εἴτε σάν κομματάρχης εἴτε σάν λογοκόπος, σηκώθηκε στό πόδι, ἐπαναστάτησε καί μήν ἔχοντας ἀκόμα συναίσθηση πώς σιγά σιγά σχηματίζεται μιά νέα τάξη μορφωμένων, ἡ τάξη τῶν δημοτικιστῶν, προβλέποντας ὡς τόσο πώς μιά τέτοια τάξη καί πρέπει καί θά σχηματιστεῖ κοντά καί γύρω στόν Ἕνα πού συμπάθησε καί θαύμασε καί σεβάστηκε γιά τήν ἀνώτερη ἀξία του, ὁ λαός μονάχος του ἐνέργησε καί ἔδωσε στόν Ἕναν αὐτόν ἤρωά του τή δύναμη γιά νά σχηματίσει γύρω του καί κοντά του τή νέα τάξη τῶν μορφωμένων, τῶν διανοητικῶν ἀνθρώπων, πού θά διαφεντέψει τό Ἔθνος στά μελλούμενα τά χρόνια. Ὁ  Ἕνας αὐτός εἶναι ὁ Βενιζέλος. Καί αὐτή εἶναι ἡ σημασία καί ἡ αξία τῶν ἐκλογῶν στήν Ἑλλάδα.

ΙΔΑΣ [Ίων Δραγούμης], Δυό εκλογές, «Ο Νουμάς», Σάββατο, 24 του Μάρτη 1912, αρ. 472, σελ.186-188.