Στην 21 ΔΕΒΘ για το «Μαρτύρων και Ηρώων αίμα»

Θεσσαλονίκη, Διεθνής Έκθεση Βιβλίου

Πέμπτη 8/5/2025, ώρα 16.00, περίπτερο 15

Αίθουσα Μανώλης Αναγνωστάκης 

 

 

…Ἡ πλοκή πού ἐξελίσσεται σέ μεταπλασμένο χῶρο και μέ τροποποιήσεις στόν ἱστορικό καμβά, μέ ἐπινοημένα τά ὀνόματα τῶν προσώπων πού πρωταγωνιστοῦν, παραπέμπει σέ ἱστορικό μυθιστόρημα καί προσδίδει μυθοπλαστικά χαρακτηριστικά σέ ἕνα ἔργο μέ ἡμερολογιακό κατ’ ἀρχάς χαρακτήρα ὅπως αὐτό. Ὡστόσο, δέν παράγονται καθαρά ψυχογραφήματα τῶν προσώπων πού ἐμπλέκονται, δεν ὀργανώνονται πειστικά δομημένοι χαρακτῆρες ποὺ δίνουν δυναμική καί ὤθηση στήν ἐξέλιξη τοῦ μύθου. Σέ ἀντίθεση μέ τήν πρωτοπρόσωπη κυρίως ἀφήγηση πού συναντᾶμε στά ἡμερολόγια τοῦ Δραγούμη ἐδῶ κυριαρχεῖ ἡ ἀφήγηση σέ τρίτο ἑνικό καί μέ «τά ἠθικά γεγονότα»[1], ὅπως τά ὀνομάζει ὁ Δραγούμης, νά χορωδοῦν. Σύμφωνα μέ τον Κλέωνα Παράσχο «ἡ ιστορία πού ἔζησε ἡ ψυχή εἶναι αὐτό πού ἐνδιαφέρει τήν τέχνη».

     Ἡ «ἱστορία» τοῦ Μαρτύρων και Ἡρώων αἷμα ἐνδιαφέρει (καί) τήν «τέχνη»: Ὑπάρχουν ὅλα τά χαρακτηριστικά ἑνός μοντέρνου για τήν ἐποχή τρόπου γραφῆς: ἡ αὐτοαναφορικότητα, ὁ ἐξομολογητικός λόγος, στιβαρά δομημένοι καί πειστικοί διάλογοι, ἀνάλαφροι καί μέ χιοῦμορ συχνά δοσμένοι ὥστε νά μή βαραίνουν ἀκόμα κι ὅταν συζητιοῦνται πολιτικά ἤ σύνθετα φιλοσοφικά ζητήματα, δυνατές, ὑποδειγματικῆς πραγματολογικῆς ἀκρίβειας, νατουραλιστικές περιγραφές τοῦ μακεδονικοῦ τοπίου. Παρατίθενται σκέψεις, συναισθήματα καί ἐνέργειες τοῦ πρωταγωνιστῆ, ἐνῶ ὁ συγγραφέας ἐκτός πλάνου ἀφηγεῖται κάποτε μέ δημοσιογραφικό τρόπο τά πολιτικά-στρατιωτικά γεγονότα. Στό κείμενο παρεισφρέει συχνά ἐγκιβωτισμένος δοκιμιακός λόγος, μέ φιλοσοφικές σκέψεις (ἡ νιτσεϊκή θέληση γιά δύναμη) καί ἐγωτικά στοιχεῖα (ἡ καλλιέργεια τοῦ ἐγώ, ἡ ἐνέργεια). Καί βέβαια οἱ καλοδουλεμένες ποιητικές του ἀποστροφές: φῶς σιδερένιο πού τύφλωνε | Πολύτιμα καί ἀτίμητα τῆς ἑρημιᾶς στολίδια|ἄκουγα σιωπή | ὅσα ἔνιωθε ὅλη τή μέρα πού εἶχε περάσει, ἦτανε σάν ὅλο τόν πόνο τοῦ κόσμου βαθειά, σκληρά και ἄδροσα | καί ἡ ζωή τῶν ἄλλων ἔτριζεν βαρειά σάν τά τριξίματα τῶν φορτωμένων ἀραμπάδων. Ἀσύλληπτης ὀμορφιᾶς σελίδα, πού μοιάζει νά συνομιλεῖ μέ τό «Ὕμνοι στή Νύχτα τοῦ Νοβάλις»), ὡς ποίηση ἀτόφια, ἐγκιβωτισμένη μέσα σε πεζογράφημα, συναντᾶμε στὸ κεφάλαιο «Ὁ Θάνατος Ζωή»: Νύχτα καλή, Νύχτα μεγάλη, πού χαϊδεύεις βάνοντας βάλσαμο στίς πληγές, πῶς ἀγγίζεις ἁπαλά, Νύχτα λεπτὴ καί δροσερή, γλυκειὰ καί μεγάλη… Μιά δραγουμική νυχτωδία πού ακούγεται σάν νά ξεχύνεται ἀπό βυζαντινό παρεκκλήσι μέσα...

[Απόσπασμα από το επίμετρο του βιβλίου: Νώντας Τσίγκας, Πολύτιμα καί ἀτίμητα τῆς ἑρημιᾶς στολίδια, σελ. 227-252].

---

[1] Ζῶ μέσα μου καί θέλω νά ζῶ ἔτσι (Ἰανουαρίου 22, 1900) και: θά εἶχα ἐσωτερικά γεγονότα (Μαρτίου 15, 1900).

 

 

Οι εκδόσεις του manifesto  μέχρι σήμερα με έργα του Ι. Δραγούμη.