Περί παιχνιδιού-παιγνίων με αφορμή το τένις…

 

 

Ο  Ι.Δ με εξοπλισμό και αμφίεση τενίστα στο Αιάκειο της Κορσικής (1917-1919). Λεπτομέρεια φωτογραφίας από το Αρχείο Ι.Δ./ ΑΣΚΣΑ/επιχρωματισμός - επεξεργασία: Γιώργος Ε. Τσίγκας)

 

 

Ο ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ στην επιχρωματισμένη  αυτή φωτογραφία με sportif εμφάνιση (αθλητικό υπόδημα, παντελόνι, γραβάτα και ρακέτα του τένις, λιγνός, με σχεδόν νεανικό σώμα, ορθόκορμος και ηλιοψημένος), ποζάρει, το 1917, σε ένα γήπεδο τένις του Ξενοδοχείου Grand Palace στο Αιάκειο της Κορσικής. Είναι 39 χρονών... 

     Ο διάλογος που ακολουθεί προέρχεται από το «Σταμάτημα», το τελευταίο του ολοκληρωμένο βιβλίο, που γράφτηκε τον πρώτο χρόνο της εξορίας του —«Μετοικεσίας» έλεγε ο ίδιος —   στην Κορσική και εκδόθηκε επτά χρόνια μετά τον θάνατό του, το 1927,  από τον αδελφό του Φίλιππο Δραγούμη. Στο βιβλίο το alter ego του Δραγούμη δεν είναι πια ο Αλέξης των πρώτων βιβλίων μα ο Δημήτρης (που υποδηλώνει, με το αρχικό Δ, το Δραγούμης). Η Έλλη (με επώνυμο Πετρίδη) δεν είναι άλλη από τη Ειρήνη Πεσμαζόγλου σύζυγο του, συνεξόριστου του Δραγούμη, Γεωργίου Πεσμαζόγλου, που είχε μια (μάλλον) σκανδαλώδη ερωτική περιπέτεια με τον Δραγούμη στη Κορσική. Βέβαια, το όνομα  Έλλη, είναι το όνομα της κορούλας της Ειρήνης Πεσμαζόγλου που συνοδεύει κι αυτή, μαζί με την αδελφή της, στην εξορία τους γονείς της. 

         Ο Δραγούμης παίζει τένις όπως και η Ειρήνη. Στο Δραγουμέικο υπάρχει παράδοση με το τένις. Η μικρότερη αδελφή του Ίωνος, η Ζωή Δραγούμη-Palencia, ήταν πρωταθλήτρια Ελλάδας. Η συζήτηση εδώ έχει ξεκινήσει με θέμα τα τυχερά επιτραπέζια παίγνια αλλά και τα «πνευματικά» (όπως το σκάκι) και καταλήγει στο τένις:

[πρώτος μιλά ο Δημήτρης] 

—Ἔχετε πάθος γιὰ κάθε παιχνίδι. Σᾶς ἀρέσει ὅμως τὸ παίξιμο καὶ ὄχι τό χρηματικό κέρδος.

—Μὰ μιλῆστε μου γιὰ σᾶς. Μὴ μ’ ἀνακατώνετε παντοῦ ἐμένα. Δὲ σᾶς ἀρέσει τὸ τένις; Νομίζει κανεὶς πὼς πετᾶ, ἔχει τόσο ἐλεύθερες κινήσεις.

—Ναί, μ’ ἀρέσει, εἶναι τὸ πιὸ διανοητικό παιχνίδι ποὺ ξέρω, γιατί σε ξεκουράζει ἀπὸ κάθε διανοητικότητα, ἐνῶ τὸ σκάκι καὶ ἄλλα παιχνίδια σὲ κουράζουν. Μπορεῖ νὰ μὴ στοχάζεσαι τίποτα, ὅταν παίζης τένις. Σὲ γλυτώνει ἀπὸ κάθε ὀπτασία, ὅραμα, εἰκόνα καὶ σκοτοῦρα. Δὲ βλέπεις τὴ φύση γύρω, ἐνῶ παίζεις στὸν καθαρὸν ἀέρα καὶ ἀναπνέεις καλά, δὲ βλέπεις κόσμο. Μόνο τοὺς παίχτες ἀντικρύζεις, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς ἀκόμα ὄχι πάρα πολύ, γιατί ἀναγκάζεσαι προπάντων νὰ προσέχης πῶς νὰ πιάσης τὶς μπάλες, ποὺ σοῦ ἔρχονται μπροστά, ἢ νὰ ρίχνης σωστὰ ἐκεῖνες ποὺ πρέπει, κατὰ τοὺς κανόνες, νὰ ρίξης στὸν ἀντικρυνό σου. Δὲ βρίσκεσαι στὸν τόπο ποὺ εἶσαι, παρὰ σ’ ἕνα οὐδέτερο καὶ ἄχρωμο μέρος τοῦ κόσμου καὶ κεῖ μέσα πετᾶς, καθὼς λέτε. Ἔπειτα ἔχει τὸ καλὸ ὅτι σοῦ γυμνάζει σύμμετρα ὅλο σου τὸ κορμί. Κουνεῖς τὰ μέλη σου ὄχι ἄγρια, παρὰ μέτρια καὶ σχεδὸν ἐξ ἴσου, μὲ συμμετρία χρήσιμη γιὰ τὸ σῶμα καὶ καλαισθητικὴ στὸ μάτι τοῦ ἄλλου.

—Σωστό αὐτό, ἀλλὰ δὲν παραδέχομαι ὅτι δὲν ἔχει κανεὶς καὶ ἄλλες μικρὲς ἀπολαύσεις στὸ τένις, οὔτε πὼς δὲν κοιτάζει κανείς τίποτε ἄλλο παρὰ τὸ παιχνίδι.

—Ναί, παρατήρησα ὅτι σεῖς καμιὰ φορὰ στὸ ἡλιοβασίλεμα κοιτάζετε τὰ σύννεφα ἢ τὰ βουνά, ποὺ ὁ ἥλιος φεύγοντας τὰ ἀποχαιρετᾶ μ’ ἕναν ἰδιαίτερο φωτισμό. Καὶ λέτε, τί ὡραῖα χρώματα!

Ἡ Ἕλλη χαμογέλασε. Ὁ Δημήτρης ἐξακολούθησε:

—Καὶ παρατήρησα ἀκόμη ὅτι κάποτε οἱ ἄντρες παρακολουθοῦν μὲ αἰσθητική ματιά τὶς κινήσεις τοῦ σώματος τῶν γυναικῶν. Καί, ἀλήθεια, δὲ φτάνει κανεὶς νὰ νικᾶ στὸ παιχνίδι, πρέπει νὰ ἔχη καὶ στάσεις καὶ κινήσεις ὡραῖες, ὅπως σεῖς. Αὐτὰ τὰ ἐγκρίνω. Εἶναι οἱ μόνες ὅμως δικαιολογημένες ἀφηρημάδες ἐκείνων ποὺ παίζουν.

—Δὲν παρατηρήσατε καὶ τοῦτο ὅμως, ὅτι ἀνάμεσα στὰ διάφορα παιχνίδια τοῦ τένις καὶ μετὰ τὸ τέλος ὅλου τοῦ παιχνιδιοῦ κάνουν κόρτε οἱ νέοι στις νέες. Καὶ αὐτὸ εἶναι διασκέδαση ιδιαίτερη.

—Βέβαια ἡ ἐρωτοτροπία εἶναι ἡ μεγαλύτερη διασκέδαση τῶν ἀκαμάτηδων. Καὶ τί ἄλλο παρὰ ἀκαμάτηδες εἶναι κεῖνοι ποὺ παίζουν; Στοχάζομαι μάλιστα νὰ γράψω γιὰ μιὰν ἀνεψιά μου, ποὺ δὲν ξέρει νὰ φλερτάρη, ἕνα ἐγχειρίδιο τοῦ φλέρτ. Ἀλλὰ ἡ ἐρωτοτροπία ἢ τὸ φλέρτ ἢ τὸ κόρτε, ὅπως θέλετε πέστε το γιατὶ εἶναι τὸ ἴδιο πρᾶμα σὲ διάφορους βαθμούς, ρυθμοὺς καὶ τόνους— δὲν ἔχει καθαυτὸ σχέση μὲ τὸ τένις οὔτε εἶναι ἄμεσο ἀποτέλεσμά του, καὶ μπορεῖ μάλιστα νὰ γίνη παραγέμισμα κάθε παιχνιδιοῦ ποὺ παίζεται στὴν κοινωνία. Ἄν μάλιστα καὶ στὰ χαρτιά μποροῦσε νὰ χωρέση λίγη ἐρωτοτροπία, θὰ τὴ θεωροῦσα καὶ τὴ χαρτοπαιξία στὰ σαλόνια σὰν καλαισθητικό παιχνίδι. Μὰ στὰ χαρτιά κυριαρχεῖ ἡ μανία τοῦ κέρδους καὶ σβήνει ὅλα τὰ ἄλλα. Καὶ οἱ γυναῖκες, ἀπὸ τὸ πάθος τοῦ κέρδους, χάνουν κάθε εὐγενικότητα καὶ καταντοῦν ἢ σὰν ἄντρες ἢ σὰν πλύστρες ἢ σὰν κοκότες. Ὅσες παίζουν μόνο γιὰ τὸ παίξιμο καὶ ὄχι για χρήματα, αὐτὲς μένουν γυναῖκες μὲ κυριαρχία στὸν ἑαυτό τους. Καὶ ξεχνοῦν καὶ νὰ μιλοῦν καὶ νὰ χορεύουν καὶ στομώνεται κάθε τους ἄλλο αἴσθημα.

 

 

Αρχείο Ι.Δ./ ΑΣΚΣΑ