Οι «άλλες» εκδοχές...

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΙΟΥΛΙΟΣ 1920. Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ

Ημέρα της Δολοφονίας 31 Ιουλίου/13 Αυγούστου  

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος 

Ο διαμερισμός των ιματίων του Ιησού.

 

[ΟΚΤΩ ΜΕΡΕΣ ΑΡΓΟΤΕΡΑ...] Συνεπείᾳ παραγγελίας τῆς ἀνακριτικῆς ἀρχῆς, ἥτις ἀσχολεῖται μὲ τὸ ζήτημα τοῦ φόνου τοῦ Ἰωάννου Δραγούμη, χθὲς τὴν 8½ πρωϊνὴν ὥραν ἐνηργήθη ἐκταφή τοῦ πτώματος καὶ νεκροψία. Τὴν νεκροψίαν, ἐνήργησαν ὁ κ. Μέρμιγκας, ὅστις μετέσχε κατά παράκλησιν τῆς οἰκογενείας Δραγούμη, ὁ ἰατροδικαστής κ. Μακρῆς καὶ ὁ ἰατρὸς κ. Ζερλῆς. Ἐξηκριβώθη ὅτι τὸ πτῶμα ἔφερε περὶ τὰ δέκα τραύματα ἐκ σφαιρῶν ὅπλου καὶ τρεῖς λογχισμούς εἰς τὸ στῆθος καὶ τοὺς μηρούς. Πλήν τούτου, ἔφερε κάταγμα εἰς τὸν ἕτερον τῶν μηρῶν, ὅπερ φαίνεται ὅτι ἐπῆλθε συνεπείᾳ κτυπήματος δι’ ὑποκοπάνου ὅπλου. Οἱ ἰατροὶ ἐν τῇ ἐκθέσει των, ἥτις, σημειωτέον, συμφωνεῖ πρὸς τήν πρώτην ἔκθεσιν τῶν ἐνεργησάντων τὴν ἐν τῷ νοσοκομείῳ ἐξέτασιν τοῦ Δραγούμη, ἀναφέρουν ὅτι συνεπείᾳ τῆς ἀρχομένης ἀποσυνθέσεως, δὲν δύναται νὰ ὁρισθῇ ἐπακριβῶς ἂν πρόκειται περί λογχισμῶν ἢ ἄλλου εἶδους τραυμάτων. Σήμερον ἡ ἰατρικὴ ἔκθεσις θὰ ὑποβληθῇ εἰς τὸν ἐνεργοῦντα τὰς ἀνακρίσεις λοχαγὸν εἰσηγητὴν τοῦ φρουραρχείου κ. Χούνταν.

                                                 (Εφημ. ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 8/8/1920)

 

ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΠΟΛΛΑ κι έχω ακούσει περισσότερα. Από επίσημα και ανεπίσημα χείλη, από στρατευμένους και μη καλάμους γραφέων. Από το:  ο Δραγούμης έβγαλε από το ντουλάπι, στο ανοικτό «Φορντάκι» του, ένα περίστροφο και το έστρεψε κατά του πλήθους το οποίον εξεμάνη κλπ. μέχρι το:  καθώς εμεταφέρετο, και, προσπαθήσας να διαφύγει, ήρπαξεν την ξιφολόγχην από το όπλον ενός από τους στρατιώτας του αγήματος και επετέθη τραυματίσας αυτόν... Τότε εις  άλλος, εκ των στρατιωτών του αποσπάσματος επυροβόλησεν τον Δραγούμην. Ακόμα, ότι πάνω του βρέθηκαν σαφή ενοχοποιητικά στοιχεία, πιστόλι, συνωμοτικά έγγραφα που βεβαίωναν την εμπλοκή-συμμετοχή του στην απόπειρα δολοφονίας κατά του Βενιζέλου κλπ. κλπ.

Δεν με ενοχλούν τόσο αυτά τα ανυπόστατα, που, ασφαλώς  ακούγονται και σχεδόν γελοία. Δίκη δίκαιη δεν έγινε ποτέ. Η λογοκρισία τότε —και αργότερα η εμπάθεια, η φαλκίδευση και η παραχάραξη— «δούλεψαν» με επιτυχία. Συνηθίσαμε, αδιαμαρτύρητα πλέον, ν’ ακούμε  αυτό το πρωτίστως πολιτικό έγκλημα ν’ αναφέρεται, ως «εκτέλεση». Η εκτέλεση όμως, δηλαδή η καταδίκη εις θάνατον, προϋποθέτει  νόμιμη δίκη κι επομένως, απέχει  από αυτό που συνέβη τότε:

Επρόκειτο για τελετουργικό φόνο, δημόσιο λιντσάρισμα, κατακρεούργηση από τις Μαινάδες…

«Του Δραγούμη το βιολί έσπασε Ιούλιο, στο κατώφλι της οδού Βασιλίσσης Σοφίας» γράφει ο Κυριάκος Μαργαρίτης στο μυθιστόρημά του «Εννέα». Καθώς, σύμφωνα με τον ανακριτή «ἐπί τοῦ νεκροῦ  δεν ἀνευρέθη πιστόλιον»,  ἐπειδή ὁ Ἰωάννης Δραγούμης, σύμφωνα και με τη «συνήθειά» του, αλλά και με τις εφημερίδες επίσης, που αν ήξεραν κάτι άλλο θα το είχαν κάνει βούκινο, «μηδέποτε ἐσυνήθιζε νά φέρει μεθ’ ἑαυτοῦ τοιοῦτον τι», θεωρώ πιθανό πως... 

...λίγο προτού τον πυροβολήσουν (κι έπειτα λογχίσουν, κλωτσήσουν, καταληστεύσουν και εγκαταλείψουν για ώρες μέσα στα χώματα τον νεκρό, καταμεσήμερο του Ιουλίου «πεταμένο σαν σκυλί»), όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, οι μισθοφόροι του γυπαρέικου αποσπάσματος... Εκείνος...

...θα έβγαλε από τη θήκη το συλλεκτικό βιολί του, του 17^ου αιώνα, και θα έπαιξε στους σφαγείς του τo Träumerei  (Ονειροπόληση) του Ρόμπερτ Σούμαν. 

Πριν από αυτό όμως μπορεί και να τους απάγγειλε τους πρώτους στίχους από ένα (ανέκδοτο μέχρι τώρα...) νεανικό του ποίημα:

Φωνές, ὦ ἄγριες, ὦ ξεσκισμένες

Φωνές ὦ κουρελιασμένες

Χυμίξτε ἀπό τό βιολί του

Τρῶτε σά βόλια τό κορμί του

Ὁλονυχτίς ξαφνίζετε τ’ αὐτί του.

Δαγκάνετέ τον λυσσιασμένες. 

Κι ύστερα θα πέθανε γαλήνιος. Γιατί πέθαινε μεσημέρι, —όπως κάποτε είχε ευχηθεί—  και «σε ώρα μουσικής»...

Το σπασμένο βιολί δίπλα του, δεν καταμετρήθηκε ποτέ μεταξύ των τεκμηρίων... Ίσως γιατί δεν το πρόσεξε κανείς πως ήταν εκεί.

ΝΩΝΤΑΣ ΤΣΙΓΚΑΣ