Το Υπόμνημα της διακήρυξης της ανεξαρτησίας της Ικαρίας δια χειρός Ι. Δραγούμη

 

 

Ο Ίων Δραγούμης, από τη  θέση του Τμηματάρχη (Προϊσταμένου) στο Β΄ Γραφείο του υπουργείου εξωτερικών (των Ανατολικών Υποθέσεων), σε στενή συνεργασία με τον τότε υπουργό Λάμπρο Κορομηλά και συνεννόηση με τον πρωθυπουργό και υπουργό των Στρατιωτικών Ελευθ. Βενιζέλο, συντάσσει τον Ιούλιο του 1912, το Υπόμνημα των Ικαριωτών Προς Τας Μεγάλας Δυνάμεις, λίγες μέρες μετά από την κήρυξη της ανεξαρτησίας του νησιού, στις 17 Ιουλίου. Στην υπόθεση της κήρυξης της Ελευθέρας Ικαριακής Πολιτείας, όπως γνωρίζουμε, ο ίδιος είχε αναμιχθεί ζωηρά, καλώντας τον έμπιστό του Κωνσταντίνο Ι. Μυριανθόπουλο από την Κύπρο και θέτοντας τον στο πλευρό της Επαναστατικής Επιτροπής. Το εγχείρημα στέφθηκε συνολικά από απόλυτη επιτυχία.[ΚΛΙΚ]

Αν προσέξει κανείς το χειρόγραφο, που ανήκει στο Αρχείο των «διαβαθμισμένων έγγραφων» του Υπουργείου Εξωτερικών, διακρίνει εύκολα τον γραφικό χαρακτήρα του Ι. Δ. και τις διορθώσεις που αυτός έχει κάνει στο τελικό κείμενο που προτάθηκε στην Επαναστατική Επιτροπή.

Στο σχετικό απόκομμα της εφημερίδας (το οποίο έθεσε υπόψη μου ο καλός φίλος ερευνητής της Ικαριώτικης ιστορίας και όχι μόνον, Χρυσόστομος/Μάκης Φουντούλης) το τελικό κείμενο που δόθηκε στον τύπο, στις 20 Ιουλίου 1912/με το σημερινό ημερολόγιο 3 Ιουλίου, φαίνεται ότι  μόνον σε σημεία διαφέρει από το αρχικό κείμενο που συνέταξε ο Δραγούμης.

Σχεδιασμένη λοιπόν, στην κάθε λεπτομέρειά της, μια επιτυχής για της Ελλάδα εξέγερση ανεξαρτησίας, μάλιστα σχεδόν αναίμακτη (ένας ικαριώτης νεκρός, ο Ι. Σπανός). Ήταν το  πρώτο (όμως το σπουδαιότερο) βήμα για την απελευθέρωση του νησιού.

Ὁ λαός τῆς νήσου Ἱκαρίας ἀριθμούσης 16.000 κατοίκων,  μή δυνάμενος νὰ ἀνθέξῃ εἰς τὴν Τουρκικήν τυραννίαν ἥτις ὄχι μόνον ἀπό πολλοῦ ἤρξατο συστηματικῶς καταπατοῦσα τὰ διὰ συνθήκης παρακεχωρημένα αὐτῷ προνόμια ἐπί τῷ προφανεῖ σκοπῷ ὁλοσχεροῦς  αὐτῶν  καταργήσεως ἀλλά μετέτρεψε καὶ τὸ παρανόμως ἱδρυθέν ἐν τῇ  νήσῳ διοικητήριον  εἰς φωλεὰν κακοποιῶν στοιχείων τὰ πάντα μετερχομένων ἴνα καταδυναστεύουσι τὸν λαόν καὶ στειρεύσωσι πᾶσαν ἰκμάδα ζωῆς καὶ πᾶσαν πρόοδον, ἐπανέστη κατὰ τῆς τυραννίας ταύτης, συλλαβών δ’ αἰχμαλώτους πάντας τοὺς ὑπαλλήλους καὶ τὴν φρουρὰν  ἀπήλασαν αὐτοὺς εἰς τὸ Μικρασιατικόν ἔδαφος. Ἀναθέσας δὲ τὴν προσωρινήν διοίκησιν τῆς νήσου εἰς τοὺς δημογέροντας……………………………………...................................

ἀποτείνηται δι’ αὐτῶν πρὸς τοὺς ἰσχυρούς τῆς γῆς ἴνα οὗτοι ἀσφαλίσωσι διεθνῶς τὴν ἐλευθερίαν ἥν ἰδίοις δυνάμεσι διὰ δευτέραν ἤδη ταύτην φοράν ἀπό τοῦ 1821 ἀπέκτησαν  καὶ μὴ καταδικάσουν αὐτόν νὰ ὑποστῇ τὸν Τουρκικόν ζυγόν καὶ αὖθις.

Ἕνα ἔχει πόθον ὁ λαός τῆς Ἰκαρίας· νὰ ἐνωθῇ μετὰ τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ τῆς ἐλευθέρας Ἑλλάδος.

Ἐάν αἱ Μεγάλαι Δυνάμεις, ἐπί τοῦ παρόντος, ἀποστέργωσι τοῦτο, ἰκετεύει αὐτάς ὅπως ἀσφαλίσουν αὐτῷ τὴν κτηθεῖσαν ἐλευθερίαν ἀναγνωρίζουσαι τῇ νήσῳ πλήρη αὐτονομίαν ἀπαλλάτουσαν αὐτήν διὰ παντός τοῦ Τουρκικοῦ ζυγοῦ.