«λόγω του επείγοντος της αποκαλύψεως της προτομής...»

 

 

                                                                 Από το αρχείο της εφημ. Φωνή της Καστοριάς και του περιοδ. Μακεδονική Ζωή.

 

Το παρακάτω έγγραφο, από τα αρχεία του Δημοτικού Σχολείου Βογατσικού, συντάσσει και υπογράφει ο αείμνηστος δάσκαλος Καλλίμαχος Ανδ. Βαϊνάς, τη χρονιά που συμπίπτει με την συνταξιοδότησή του. Αντιλαμβάνεται κανείς πως το γεγονός των αποκαλυπτηρίων της προτομής, μεσούσης της στρατιωτικής δικτατορίας, είχε κάποιο χαρακτήρα έκτακτο. Μάλιστα λόγῳ τοῦ ἐπείγοντος τῆς ἀποκαλύψεως τῆς προτομῆς δεν έγινε ομιλία στην εκκλησία. Εκφωνήθηκαν όμως στην πλατεία κάνα δυό δεκάρικοι. Ο Πρόεδρoς τον Μακεδονομάχων Αχιλλεύς Αλβανός, υποστηρικτικός ασφαλώς προς το καθεστώς, άφησε εντούτοις να ξεφύγει στο λογύδριό του  μια πικρή αλήθεια που την υπογραμμίζω στο παρακάτω απόσπασμα:

…Σέ, τὸν πρωτεργάτην και πνευματικὸν ὁδηγὸν τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγῶνος, τοῦ ὁποίου τὸ νῆμα τῆς τόσον πολυτίμου διὰ τὸ Ἔθνος ζωῆς σου, ἔκοψαν μιαραὶ χεῖρες κακῶν Ελλήνων μέσα εἰς τάς ᾿Αθήνας κατά το 1920. Οἱ πολιτικοί μας, ἀπὸ τοὺς ὁποίους διέφερες διότι ἤσουν μέγας πατριώτης, εὐγενὴς εἰς τὴν καρδίαν καὶ τὴν σκέψιν, ὑπέροχος Ἕλλην καὶ ἐκλεκτὸς ἄνθρωπος, σὲ ἐλησμόνησαν, διότι κάθε συζήτησις μαζί τους τοὺς ἐμείωνε. Ἔπρεπε νά ἐλθη [sic] ἡ Ἐθνική Επανάστασις τοῦ Στρατοῦ μας, νὰ ξημερώσει ἡ 21 Απριλίου, διὰ νὰ στολίσει ἡ ἁγία μορφή σου τὸ ἡρωϊκὸν Βογατσικὸν ποὺ τόσο ἀγαποῦσες.

Αποκαλύπτω, για πρώτη φορά, εδώ, ότι η καλοκαμωμένη ορειχάλκινη προτομή βρισκόταν επί πολύν καιρό (τουλάχιστον για μια δεκαετία!) …σε αποθήκη της Νομαρχίας Καστοριάς γιατί προφανώς κανείς δεν την ήθελε στην πόλη ή το Νομό ή κάποιος (-οι) έβαζε (-αν)  εμπόδια στην ανάσυρση και τοποθέτησή της …

Οι προετοιμασίες για το στήσιμο της προτομής είχαν καθυστερήσει μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου όποτε υπήρχε ορατός κίνδυνος να πλακώσουν τα χιόνια και να αναβληθεί για ολόκληρο το χειμώνα η «αποκάλυψίς» της. Θυμάμαι, τις προηγούμενες μέρες την προτομή, τυλιγμένη στη γαλανόλευκη, να στέκεται καταμεσής στην πλατεία με ένα ψηλό τζατζούλ (=μυτερή σκούφια) από χιόνι μετά την, εθιμική σχεδόν τότε, χιονόπτωση τ’ Αγιαντριά. 

Τα εγκαίνια γίνονται τελικά στις 12 Δεκεμβρίου 1970, ημέρα Σάββατο (διόλου επίσημη μέρα, κανονικά εργάσιμη, μάλιστα νομίζω πηγαίναμε ως το μεσημέρι στο σχολείο για μάθημα), στις 12.00 το μεσημέρι ενώ συνέπεσαν με τον ετήσιο εορτασμό την «ημέρας των ευεργετών του Σχολείου». 

Σχολιάζοντας τα παρακάτω στέκομαι στο ότι η αφεντιά μου (μαθητής τότε στην ΣΤ΄ Δημοτικού) καταθέτω στεφάνι στον τάφο του ευεργέτη Ράλλη Πλιούφα-Νάτση ενώ ο καταθέτης του στεφάνου στην προτομή του Δραγούμη, δυστυχώς, δεν μας αποκαλύπτεται. Σημειώνω επίσης,  τα κουφέτα χρώματος καφέ («γυμνά», μικρά αυγοειδή  τερψιλαρύγγια από μαύρη σοκολάτα) αντί κολλύβων (εἰδικῶν δι’ ἐφέτος λόγῳ τῶν ἀποκαλυπτηρίων τῆς προτομῆς τοῦ Ἴωνος Δραγούμη, που διανεμήθηκαν στην εκκλησία εις μνήμην Ίωνος Δραγούμη…

 

BAΣΙΛEION THΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΦΟPEIA BOΓΑΤΣΙΚΟΥ

Σχολικόν ἔτος 1970-1971

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

τελέσεως ἐτησίου μνημοσύνου ὑπέρ αναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν σχολικών εὐεργετῶν καὶ δωρητῶν κατά τήν 12ην Δεκεμβρίου 1970 ἡμέραν Σάββατον: ὥρα 9.30 π.μ.

1. Ἀνέγερσις κενοταφίου ἐντός τῆς ἐκκλησίας: τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων (βάθρον-κενοτάφιον, λαμπάδες, χαρτί ρόλου, κηροπήγια, κορδέλλες)·  Ὑπεύθυνος: διδ/λος Καλλ. Βαϊνάς. Μαθηταί: Τσίγκας Ἐπ. καί Τζηκαλάγιας Ζήσης ΣΤ΄ τάξεως.

2. Ἀγορά χρειωδῶν μνημοσύνου: Ὑπεύθυνος πρόεδρος σχ. ἐφορείας Κ. Μαυρομάτης. Μαθηταί Στ΄ τάξεως: Τόλκος Ζήσης καί Βραγγαλῆς Κων/νος.

3. Κατασκευή στεφάνων τριῶν: Ἕν διά Πλιούφαν, ἐν διά ὅλους εἰς ἐκκλησίαν καί ἐν διὰ  Ἴωνα Δραγούμην. (Βάγια, κορδέλλες, λουλούδια, σπάγγος κληματίδες κ.λ.π.: Ὑπεύθυνος Διδ/σσα Σοφία Σκυβάλου. Μαθήτριαι Στ΄ τάξεως: Δ. Σαββαρίκα καί Ἀν. ᾿Εμμανουηλίδου, Θ. Δαγκλέ, Αν. Μήκα, Κων. Ἀναγνώστου.

4. Ἐτοιμασία κολλύβων (εἰδικῶν δι’ ἐφέτος λόγῳ τῶν ἀποκαλυπτηρίων τῆς προτομῆς τοῦ Ἴωνος Δραγούμη, ἥτοι κουφέτα χρώματος καφέ πρό τοῦ κενοταφίου μετά μιᾶς λαμπάδος μεγάλης δι’ ἱερέα. Ὑπεύθυνος Νηπιαγωγός Δ. Λιθοξοΐδου. Μαθήτριαι Ε΄ τάξεως Τζαβέλλα Ἀλεξάνδρα καί Χρ. Δαγκλέ.

5. Διανομή κηρίων ἐν τῇ ἐκκλησία: ὑπεύθυνος ἐκκλ. ἐπίτροπος: Ἀργ. Βαϊνᾶς ὡς σχ. ἔφορος Νηπιαγωγείου.

6. Κατάθεσις στεφάνου εἰς μνῆμα Ρ. Πλιούφα ὑπό μαθητῶν μεγάλων τάξεων: Καταθέτης ὁ μαθητής Τσίγκας Ἐπαμ.

7. Κατάθεσις στεφάνου εἰς το κενοτάφιον ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ μαθητής ΣΤ΄ Τάξεως Τόλκος Ζήσης.

8. ΩΔΗ «Αἰωνία ἡ μνήμη» ἐκ μέρους τῆς Μ.[ικτῆς] Χορωδίας. Ὑπεύθυνος: Δ/λος Κ. Βαϊνᾶς.

9. Διανομή κολλύβου ἐκ κουφετῶν ὑπό Ἀργ. Βαϊνᾶ.

Ι0. Δεξίωσις προσκεκλημμένων γενήσεται ἐν τῷ νάρθηκι τῆς ἐκκλησίας διότι θα ἐπακολουθήση ἡ ἀποκάλυψις τῆς προτομῆς τοῦ Ἴωνος Δραγούμη εἰς τὴν Κοινοτικήν πλατεῖαν. Ὑπεύθυνος: Διδ/σσα Σ. Σκυβάλου μετά τῶν μαθητριῶν Δ. Σαββαρίκα, Θ. Δαγκλέ καί Αν. Εμμανουηλίδου.

12. Ὁμιλία δέν θά γίνῃ λόγῳ τοῦ ἐπείγοντος τῆς ἀποκαλύψεως τῆς προτομῆς.

 

Ἐν Βογατσικῷ τῇ 12 Δεκεμβρίου 1970

Ὁ

Διευθυντής τοῦ σχολείου

Καλλ. Βαϊνᾶς