Ο Ίων Δραγούμης και η …Κενταύρεια (bluete)

                                                  Centaurea cyanus wikimedia commons

 

ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ, ο φίλος, ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας Χρυσόστομος Φουντούλης, γράφει (15.12.25) στο fb για το καινούργιο βιβλίο του Δραγούμη και κερνάει ...μερικά ποτηράκια κρασί:

Πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε το: Ίων Δραγούμης «Θα ζήσω καίοντας τον εαυτό μου», Τα αδημοσίευτα τετράδια 1902 – 1904. Εισαγωγή - επιμέλεια - σχόλια - επίμετρο Νώντας Τσίγκας, Εκδόσεις Πατάκη. Προϊόν μακροχρόνιας κοπιαστικής εργασίας. Είχα την τύχη να παρακολουθήσω από κοντά την έρευνα.

Σήμερα έλαβα το βιβλίο με αφιέρωση από τον φίλο Νώντα: 624 σελίδες με εκατοντάδες υποσημειώσεις, 47 σελίδες βιβλιογραφία, 11 σελίδες ευρετήριο, 12 σελίδες χρονολόγιο.

Ένα άψογο βιβλίο, που, σύμφωνα με τον επιμελητή, «έρχεται να φωτίσει μιαν ακόμα πτυχή της πολυσύνθετης δράσης ενός προσώπου, του Ίωνος Δραγούμη, που στοιχειώνει, εδώ κι ένα αιώνα, την ελληνική πολιτική σκηνή, συχνά ως αποσυνάγωγο ή δαιμονοποιημένο παρά το γεγονός ότι υπήρξε το λαμπρότερο και τραγικότερο θύμα του λυσσώδους και καταστροφικού εθνικού διχασμού.»

Για να καταλάβεις αν ένα βαρέλι έχει μέσα καλό κρασί μερικά ποτηράκια φτάνουν. Ιδού λοιπόν, κέρασμα, το πώς δούλεψε ο Νευρολόγος Νώντας Τσίγκας:                                                                                                                                                           

 Ἰουνίου 26 [1903]

Θά γίνει μοναχή στήν Τῆνο (η Σαπφώ Θείου). Τό μαῦρο της τό φόρεμα πού τήν πήγαινε τόσο εὔμορφα, καί λίγο ἄσπρο στό λαιμό, καί κάποτε δυό τρία λουλούδια. Τήν προτελευταία φορά φοροῦσε ἕνα bleuet.⁸⁴―  Τῆς εἶχα πεῖ πώς θά φορῶ ἐγώ ἕνα τέτοιο λουλούδι ὥς πού νά βρῶ τό ἀληθινό του ὄνομα ἑλληνικά.⁸⁵

84. Το όμορφο γαλάζιο άνθος του φυτού Κενταύρεια (Centaurea cyanus) το οποίο ανθίζει κατά τους μήνες από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο. Του αποδίδονται και ιαματικές-αντισηπτικές ιδιότητες. Είναι γνωστό και από τη Μυθολογία σε μύθο σχετικό με τους Κενταύρους [γι’ αυτό και η ονομασία]. Στην αρχαιότητα φερόταν με το όνομα Κύανος. Στα γαλλικά η Κενταύρεια ονομάζεται bleuet (μπλουέ) και με αυτό το όνομα είναι ακόμα και τώρα καθιερωμένη στους κύκλους των ανθοπωλών. Στη στρατιωτική παράδοση της Γαλλίας η Κενταύρεια συμβολίζει τη θυσία για την πατρίδα. Παραθέτουμε γλαφυρό απόσπασμα από το Λεξικόν φυτολογικόν του Έλληνα βοτανολόγου Παναγιώτη Γεννάδιου (1915): «Αἱ ἀνθοπώλιδες τῶν παρά τάς Ἀθήνας κήπων, ἐθισθεῖσαι ὑπό τῶν παρ’ ἡμῖν πιθηκιζόντων, ὀνομάζουσιν αὐτό ἀπό τινος Μπλουέ. Εἰς τήν τάξιν τῶν πολιτῶν, ἥτις ὄφειλε νά δίδῃ τό καλόν παράδειγμα εἰς τόν λαόν, ἀπήρεσεν τό εὐπρόφερτον καί ἐπεξηγηματικώτατον τοῦ εἴδους ἑλληνικόν ὄνομα Κύανος καί ἐξέλεξαν ἀντ’ αὐτοῦ τό γαλλικόν, τό ὁποῖον εἶναι ἁπλή μετάφρασις τοῦ ἑλληνικοῦ» (οι πληροφορίες από το διαδίκτυο).

85. Το «Μπλε λουλούδι» υπήρξε το ιδεώδες του ρομαντικού κινήματος. Φανερώνεται πρώτη φορά, μετά την ίδρυση του κύκλου της Ιένας (1799), στους στίχους του Novalis ως σύμβολο του έρωτα και της διεκδίκησης του Απόλυτου. Να αποτελεί άραγε η παραπάνω φράση του Δραγούμη υπαινιγμό πως επιθυμεί να δημιουργήσει το, μεταρομαντικό πια, ελληνικό αντίστοιχο; 

Ο Ίων Δραγούμης μας βοήθησε εμάς τους Ικαριώτες να μην μας πάρουν οι Ιταλοί και να απελευθερωθούμε από τους Τούρκους.

Καλό βράδυ Νώντα μου και σε ευχαριστώ για αυτό το ταξίδι Ικαρία–Βογατσικό.